Des Leibniz Lehre vom Raum
Godefridus Guilelmus Leibniz (1646-1716) totam suam vitam fere ad hoc impendebat, ut corporis definitionem a Cartesio propositam corrigeret. Quo in labore tria stadia apparent: initio, et ipse corpus esse meram extensionem putabat; in secundo, corpus apparet et extensum et viribus praeditum (1686);...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Electronic Article |
| Language: | German |
| Check availability: | HBZ Gateway |
| Fernleihe: | Fernleihe für die Fachinformationsdienste |
| Published: |
Ed. Pontificia Univ. Gregoriana
1934
|
| In: |
Gregorianum
Year: 1934, Volume: 15, Issue: 3, Pages: 325-348 |
| Online Access: |
Volltext (lizenzpflichtig) |
| Summary: | Godefridus Guilelmus Leibniz (1646-1716) totam suam vitam fere ad hoc impendebat, ut corporis definitionem a Cartesio propositam corrigeret. Quo in labore tria stadia apparent: initio, et ipse corpus esse meram extensionem putabat; in secundo, corpus apparet et extensum et viribus praeditum (1686); in tertio vero corpus omnem extensionem amisit et nil nisi nuda vis, nisi monadum aggregatum est (1695). Qua monadologia Leibnitii theoria spatii funditus evertitur. Cum adhuc omnes omnino spatii conceptus continuo extensos concepisset, inde a 1695 corpora realia discretum aliquid et inextensum concipiebat. Tantum id quod sensibus apparet, scilicet obiectum spatii mathematici et absoluti, extensionis continuo diffusae esse recensebat. Quare extensio spatialis in meram conscientiam dissoluta est, quam thesin quattuor argumentis fulcire conatus est. Primo, argumentatur, esse extensivum nonnisi esse imaginarium est. Extensionem nempe esse relativum quid : esse modificationem subiecti, esse relationem partium inter sese, earum dispositionem, earum ordinem coëxistentiae. Secundo, argumentatur, continui divisibilitas indeterminata indicat extensionis irrealitatem. Tertio rerum differentias locales inter diversitates irreales enumerat. Quare Deus totum mundum in aliam mundani spatii partem transferre potest, quin huius translationis ratio sufficiens adsit, et quin principium rationis sufficientis ratione deficiente infringatur. Translatio enim inter terminos irreales effecta est. In quarto argumento denuo eandem rationem affert. Si mundus in aliam spatii partem divinitus translata esset, eius translatio minime animadverteretur, quin tamen principium identitatis indiscernibilium laederetur, quia eiusmodi mutatio tantummodo irrealis ordinis esset. Totum mundi spatium et omnis eius pars itaque inter secundas qualitates ponenda sunt, ut color vel calor. Uti annus 1695, ita et 1706 pro spatii theoria leibnitziana magni momenti fuit. Totis enim viribus conabatur ostendere spatium, quamvis in meram conscientiam resumptum esset, non tamen meram fictionem, sed tale esse ens rationis, quod in re bene fundatum esset. Fundamentum offerunt monades inextensae ideoque discretae. Dein vero aggregatum tale monadibus discretis formatum fundamentum inconveniens iudicabatur. Quare ab 1706 intra monades dissolutas « vinculum quoddam substantiale » eas uniens introducitur, ita ut aggregatum evadat connexum continuumque. Duo continua spatiosa nunc iuxta sese posita apparent: continuum mente nostra conceptum iam non in monadibus discretis fundatur, sed in vera, uti putat, rerum continuitate. Quae doctrina verum aenigma continens in epistolis ad Iesuitam des Bosses per decennium scriptis paulatim evoluta est. |
|---|---|
| Contains: | Enthalten in: Gregorianum
|