Ìlkì ķazaķ ža̋ne eželgì ùndìlìk mifologijalyķ dùnietanymdaġy sabaķtastyķtar
A comparative study of the mythological worldview and the "mythological language" of modern peoples allows us to trace the general points inherent in archaic thinking and the symbolic universe of mankind as a whole. Expressing the world figuratively and symbolically, the "mythological...
| Published in: | Chabaršy. Dintanu serijasy |
|---|---|
| Subtitles: | Synchronisms in the mythological worldview of the proto-Kazakhs and ancient Indians Синхронизмы в мифологическом мировоззрении протоказахов и древних индийцев |
| Authors: | ; ; |
| Format: | Electronic Article |
| Language: | Kazakh |
| Check availability: | HBZ Gateway |
| Journals Online & Print: | Drawer...
|
| Fernleihe: | Fernleihe für die Fachinformationsdienste |
| Published: |
Äl-Farabi Atyndaġy Ķazaķ Ūlttyķ Universitetí
2022
|
| In: |
Chabaršy. Dintanu serijasy
Year: 2022, Volume: 29, Issue: 1, Pages: 4-14 |
| Further subjects: | B
Spiritual values
B religious consciousness B рухани құндылықтар B Архетип B Archetype B Ritual B духовные ценности B Mythology B мифология B ритуал, религиозное сознание B діни сана B ритуал |
| Online Access: |
Volltext (kostenfrei) Volltext (kostenfrei) |
| Summary: | A comparative study of the mythological worldview and the "mythological language" of modern peoples allows us to trace the general points inherent in archaic thinking and the symbolic universe of mankind as a whole. Expressing the world figuratively and symbolically, the "mythological language" synchronizes the rhythms of human existence and the cosmos, thus there is an interpenetration of man and nature, the animation of the cosmos and the cosmization of mythological consciousness. An analysis of cosmological, anthropological and sociogenetic representations in ancient Indian and proto-kazakh mythology makes it possible to comprehend the common patterns of world outlook and spiritual development of the world of the two peoples. Pre-Islamic archetypes of the proto-Kazakh's worldview find their expression in Tengrianism and the cult of shamanism. These beliefs are characterized by a figurative and symbolic understanding of the unity of the world and man. During the period of the spread of Islamic civilization in Central Asia and the dominance of Islam in the religious consciousness, ancient beliefs continue to exist in the everyday life of peoples in the form of various superstitions and prohibitions, rituals and customs. However, the structural-linguistic and hermeneutic analysis of these phenomena of everyday life makes it possible to highlight the role and significance of ethno-mental archetypes in the spiritual attitudes and value orientations of modern peoples. Сравнительное изучение мифологического мировозрения и "мифологического языка" современных народов позволяет проследить общие моменты присущие архаическому мышлению и символическому универсуму человечества в целом. Выражая мир образно-cимволически "мифологический язык" синхронизирует ритмы бытия человека и космоса, таким образом происходит взаимопроникновение человека и природы, одушевление космоса и космизация мифологического сознания. Структурный анализ древнеиндийской и протоказахской мифологии позволяет осмыслить единные паттерны миропознания и духовного освоения мира двух народов. Доисламские архетипы мировоззрения протоказахов находит свое выражение в ранних формах религии, а также в тэнгрианстве и культе шаманства. Этим верованиям характерно образно-сиволическое осмысление единства мира и человека. В период распостранения исламской цивилизации в Центральной Азии и господства ислама в религиозном сознании древние верования продолжают существовать в обыденной жизни народов в виде разных запретов, ритуалов и обычаев. Однако структурно-лингвистический и герменевтический анализ данных феноменов повседневного быта, а также глубинного пласта религиозного сознания позволяет высвечивать роль и значение этноментальных архетипов в духовных установках и ценностных ориентирах современных народов. Адамзаттың қоршаған ортаны тануы мен рухани игеруінің бастамасы болып табылатын мифологиялық дүниетаным мен "мифология тілін" салыстырмалы зерттеу қазіргі халықтардың архаикалық ой өрісі мен рәміздік универсумындағы ортақ тұстарды айқындауға мүмкіндік береді. "Мифология тілі" дүниені образды-рәмізділік тұрғыда бейнелей отырып, адам болмысы мен ғарыш тіршілігінің ырғағын синхрондауға ұмтылады. Осылайша, адам мен табиғаттың өзара тұтасуы, ғарыштың рухтануы мен мифологиялық сананың ғарыштануы жүзеге асады. Сонымен қатар ежелгі үнді және ілкі қазақ мифологиясына құрлымдық талдау осы халықтардың әлемді тануы мен рухани игеруіндегі сабақтастықты пайымдауға мүмкіндік береді. Исламға дейінгі ілкі қазақ дүниетанымының архетиптік бастаулары тәңір діні, шамандық культтерде адам мен ғарыштың тұтастығы әмбебапты образды-рәміздік сипатта көрініс табады. Орталық Азия аймағында ислам өркениетінің таралуы мен діни сана мен болмыста исламның басымдылығы орын алған жағдайда көне наным-сенімдер әртүрлі ырым-жоралғылар, этностық ритуалдар мен рәсімдер сипатында сақталып қалады. Дегенмен аталған тұрмыстық феномендерді құрлымдық-лингвистикалық, герменевтикалық талдау олардың негізінде жатқан этноменталды архетиптердің қазіргі халықтардың рухани ұстанымдары мен құндылықты бағдарларындағы орны мен маңызын айқындауға жол ашады. |
|---|---|
| ISSN: | 2521-6465 |
| Contains: | Enthalten in: Chabaršy. Dintanu serijasy
|
| Persistent identifiers: | DOI: 10.26577//EJRS.2022.v29.i1.r1 |