RT Article T1 Imam A̋l-Ma̋turididìṇ dùnietanymy ķalyptasuynyṇ sajasi-a̋leumettìk alġyšarttary JF Chabaršy. Dintanu serijasy VO 9 IS 1 SP 40 OP 47 A1 Juldašev, Tairšik A1 Mukan, N. A1 Alʹdžanova, N.K. LA Kazakh PB Äl-Farabi Atyndaġy Ķazaķ Ūlttyķ Universitetí YR 2017 UL https://ixtheo.de/Record/1794371036 AB This article examines the formation of Imam al-Maturidi’s ideology and its political-social background, of the successor of Abu Hanifa’s heritage. The aim of this study is analyzing the religious situation and political-social environment in VIII-IX centuries al-Maturidi had lived. The life of Imam al-Maturidi coincided with a period of philosophical concepts enrichment and the various cultural, political changes. The development of historical and cultural events and inter-ethnic relations led to the emergence of madhhabs in Islam. In this regard, the dissemination of the Imam al-Maturidi’s works in Kazakhstan contributes comprehension of a formally adopted by government Islamic school. Analyzing the works by Imam al-Maturidi, the important role of Imam al-Maturidi as an outstanding scientist in the field of Kalam, history of maddhabs, methodology, fiqh, and Tafsir may be noted. The article presents information about the life of the scientist, his philosophical positions, his mentors and followers. Also the geographic expansion of the Muslim community, systematization of Islamic Shariah concepts, the major periods of the Imam al-Maturidi’s worldview formation are conceived. AB В данной статье рассмотрены формирование мировоззрения, его политическо-социальных предпосылок имама аль-Матуриди, преемника наследия Абу ханифы. Целью данного исследования является анализирование религиозной ситуации и политическо-социальной среды VIII-IX вв., в которой жил аль-Матуриди. Жизни имама аль-Матуриди совпал с периодом обогащении философских концепций и различных культурных, политических изменениями. Развитие историко-культурных событий и межэтнических отношений привело к появлению мазхабов в исламе. В связи с этим, распространение трудов имама аль-Матуриди в Казахстане способствует осмыслению официально принятого государством школы ислама. Анализируя трудов имама аль-Матуриди, можно отметить важную роль имама аль-Матуриди в качестве выдающегося ученого в сфере калама, истории мазхабов, методологии фикх и тафсир. В работе приведены данные о жизни ученого, его философской позиции, о его наставниках и последователей. Также осмысливаются географическое расширение мусульманской общины, причины необходимости систематизирования исламских, шариатских понятий, основные периоды формирования мировоззрения имама аль-Матуриди. AB Бұл мақалада имам Әбу Ханифа мұрасын жетілдіруші имам әл-Матуридидің дүниетанымының қалыптасуы, оның саяси-әлеуметтік алғышарттары қарастырылады. Зерттеудің басты мақсаты - VIII-IX ғасырлар кезеңіндегі әл-Матуриди өмір сүрген ортасының саяси-әлеуметтік жағдайы мен діни ахуалын талдау, оның ислам теологиясына қосқан үлесіне анықтау. Имам Матуридидің өмір сүрген кезеңі философиялық тұжырымдардың кеңеюі мен түрлі мәдени, саяси өзгерістермен тұспа тұс келді. Тарихи, мәдени және этнос аралық оқиғалардың өрбуі исламның мәзһабтарға бөлінуіне әкелді. Осыған орай, Имам әл-Матуриди еңбектерін қазақ даласына тарату еліміздің ресми түрде қабылдаған діни жолын дәріптеп, исламды толық түсінуге бағыт-бағдар береді. Имам Матуридидің еңбектерін зерделей отырып, оның кәлам, мәзһабтар тарихы, фиқһ әдістемесі мен тәпсір саласында өзіндік орны бар ірі ғалым екендігін пайымдауға болады. Мақалада ғалымның өмірі, ұстанымдары, ұстаздары мен шәкірттері жайында мәліметтер келтірілген. Сонымен қатар мұсылман әлемінің саяси өзгерістермен қатар географиялық ұлғаюы, ислами, шариғи түсініктердің бір жүйеге келтірілуі қажеттілігінің себептері, Әл-Мәтуриди дүниетанымының қалыптасуының негізгі кезеңдері зерделенді. K1 Islam K1 Kalam K1 Maturidi K1 aqeedah K1 aкидa K1 aқидa K1 Faith K1 Fiqh K1 Мaтуриди K1 верa K1 ислaм K1 кaлaм K1 кәләм K1 сенім K1 фикх K1 фиқһ DO 10.26577/ejrs-2017-1-105