Das Privatrecht der Kirche. Ein Beitrag zu der Frage nach der Natur des Kirchenrechtes
Relatio mutui influxus, quae omni fere tempore habetur inter ius ecclesiae et ius status, etiam nostro tempore observatur. Hodie saepius divisio iuris in privatum et publicum excluditur ab ordinatione iuridica status; omne ius dicitur habere characterem publicum. Sunt qui hoc assertum probare conant...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Electronic Article |
| Language: | German |
| Check availability: | HBZ Gateway |
| Fernleihe: | Fernleihe für die Fachinformationsdienste |
| Published: |
Ed. Pontificia Univ. Gregoriana
1944
|
| In: |
Gregorianum
Year: 1944, Volume: 25, Issue: 3/4, Pages: 283-320 |
| Online Access: |
Volltext (lizenzpflichtig) |
| Summary: | Relatio mutui influxus, quae omni fere tempore habetur inter ius ecclesiae et ius status, etiam nostro tempore observatur. Hodie saepius divisio iuris in privatum et publicum excluditur ab ordinatione iuridica status; omne ius dicitur habere characterem publicum. Sunt qui hoc assertum probare conantur i. a. etiam ex natura propria iuris ecclesiae; alii ordinationi canonicae applicant ea, quae theoriis modernis de natura iuridica status sunt propria. Hinc infertur publicitas totius iuris ecclesiae; divisio iuris canonici in privatum et publicum, consueta apud canonistas, explicatur mere historice; canonistae in eius acceptatione non sibi fuerunt conscii illegitimitatis talis divisionis in ordinatione canonica. Verius autem controversia de applicabilitate huius divisionis non est nova inter canonistas; praesertim saeculo elapso rationes pro et contra saepius discussae sunt. Fautores huius divisionis non negant eius fontem esse ius Romanum; attamen distinguendum esse monent ansam historicam introductionis huius divisionis in ius canonicum a quaestione principii. Inquisitio haec notionem et proprietates essentiales utriusque sphaerae iuridicae, scl. privatae et publicae, elucidare intendit, ut ita genuinitas ac necessitas talis divisionis in ordinatione canonica appareat. Ponitur autem exclusive quaestio principii. De quaestione practica, de divisione concreta tractatuum iuris canonici non agitur; potius talis divisio practica tractatuum in ius privatum et publicum ex dicendis tamquam difficilis et fere impossibilis apparebit. Conceptio scholastica ordinem iuridicum non habet separatum ab ordine ontico, sed cum hoc ordine organice coniunctum. Proinde ordo iuridicus explicandus est ex suo fundamento metaphysico, ex societate humana. Antequam igitur de natura iuris sermo fieri possit, oportet agere de natura societatis. Natura specifica cuiusvis societatis determinatur fine eius proprio, immanenti. Talis finis constituit societatis bonum commune, quod qualitative superat summam bonorum individualium illorum hominum, qui in societate uniuntur. Attamen bonum commune non est propter seipsum. Homo enim tamquam persona directe ordinatur in Deum; propterea etiam societas habet rationem medii pro hominibus ad finem personalem obtinendum. Proinde bonum commune intrinsece constituitur relatione ad finem personalem totalitatis hominum unitorum, et ita relatione ad societatis finem transcendentem. Tamen, quia bonum commune non est tale, nisi sit bonum totalitati hominum necessarium ad finem personalem obtinendum, ideo in ipso ordine boni communis membra societatis bona mere individualia, particularia subordinare debent bono communi, i. e. bonum privatum bono communi cedere debet. Haec polaritas: persona - societas, finis personalis - bonum commune, se praesentat in ordine iuridico tamquam problema de divisione iuris in privatum et publicum; proinde habetur quaestio philosophica, non tantum historica. Homo tamquam persona habet finem proprium, ratione cuius est subiectum iuris. Similiter societas ratione boni communis efficiendi est iuris subiectum. Homo eo ipso quod est talis, est persona. Proinde fit membrum societatis tamquam persona; in societate manet persona; relationes inter societatem et membra sunt relationes inter subiecta iuris, sunt relationes iuridicae. Distinguenda itaque est sphaera iuridica personae qua talis a sphaera iuridica societatis qua talis; a. v. ipsa natura rei imponit divisionem iuris in « privatum » et « publicum ». Privatum est illud ius (subiectivum), quod immediate inservit bono personali obtinendo, publicum est illud ius (subiectivum), quod immediate inservit bono communi obtinendo. Ordo iuris (obiectivi) privati constituitur illis normis, quae directe ordinantur in bonum personale efficiendum, ordo iuris (obiectivi) publici constituitur illis normis, quae directe ordinantur in bonum commune efficiendum. Distinctio fit ratione finis immediati, quia indirecte et mediate etiam ius privatum cedit in bonum commune, etiam ius publicum cedit in bonum personale. Consequenter relationes iuris privati habentur inter subiecta iuris qua talia, inter personas physicas et morales quatenus sunt personae; tales relationes enim ordinantur in bonum personae qua talis. Relationes iuris publici non sunt unquam inter subiecta iuris qua talia, sed inter subiecta, quae ad invicem referuntur propter bonum commune; tales relationes enim semper ordinantur in bonum commune societatis. Hinc relationes iuris privati non habentur exclusive inter aequales; neque relationes iuris publici sunt exclusive relationes subiectionis. Porro ita explicatur societatem ipsam esse subiectum iuris publici et subiectum iuris privati. Ex relatione essentiali finis immanentis societatis (boni communis) ad finem transcendentem (bonum personale totalitatis hominum) resultat connexio quam intima inter ius publicum et ius privatum. Iuris publici i. a. est agnoscere sphaeram iuris privati, agnoscere illas institutiones iuris privati, quibus ordinarie bona personalia obtinentur. Ita e. g. proprietas privata qua institutio est iuris publici, nam ipsum bonum commune exigit hanc institutionem. Concreta proprietas singulorum hominum in rem in individuo est iuris privati, nam haec directe inservit personae. Normae, quae versantur ca. institutiones iuridicas, sunt iuris publici; normae, quae ordinant exercitium concretum iurium personalium, sunt iuris privati. Altera ex parte bonum commune requirit et iustificat limitationem iuris privati. In quantum bonum externum « privatum » est necessarium pro bono communi, in tantum ius privatum restringitur; nullum est ius privatum in obiecta externa, i. e. extra personam posita: activitas hominis et res in dominio eius, quod iure publico non est limitabile. Ita solvitur difficultas principalis - antiqua et moderna - contra possibilitatem concretam iuris privati, scl. ius privatum dare facultatem illimitate arbitrariam. Hoc verum non est; saltem extrinsece omne ius privatum est limitabile. Homo non exsistit unquam tamquam individuum isolatum; semper cum aliis coniungitur multiplicibus relationibus socialibus. Proinde ius privatum semper subest modificationibus ratione talium ligaminum socialium. Talis « integratio » omnis iuris - et ita etiam iuris privati - necessitatibus boni universalis communitatis videtur esse ratio formalis iustitiae socialis. Ex tali connexione intima inter ius privatum et publicum bene explicatur, cur certis temporibus ius publicum plus solito restringat iura privata: Maior necessitas et maiores angustiae publicae membris societatis graviora imponunt sacrificia pro toto. Porro ita bene intelligitur, cur vix unquam in concreto - non obstante distinctione univoca in ipsa ratione formali - clare et distincte separari possint normae iuris publici a normis iuris privati; relatio enim mutuae dependentiae inter bonum personale et bonum commune se manifestat in ordine iuridico tamquam influxus unius sphaerae iuridicae in alteram. Principia iuridica generalia, quae modo ex ipsa structura metaphysica societatis derivata sunt, valent etiam in ecclesia. Ecclesia enim est vera societas, societas perfecta et iuridica. Neque excluduntur illa principia ab ecclesia, quia et quatenus est societas supernaturalis. Hoc non tantum a priori constat ex eo, quod gratia non destruit, sed elevat naturam; sed etiam a posteriori, i. e. ex analysi structurae socialis, sicuti propria est ecclesiae, in quantum est societas supernaturalis. Finis transcendens ecclesiae est salus supernaturalis fidelium. Bonum commune ecclesiae consistit in procuratione mediorum externorum, quibus fideles gratiam supernaturalem obtinere, conservare, augere possunt; ipsa gratia supernaturalis in se non est in potestate ecclesiae. Fideles salutem supernaturalem non attingunt, nisi cooperantur ad bonum commune ecclesiae, i. e. in concreto: media, quibus gratia supernaturalis obtinetur, conservatur, augetur, ordinarie non sunt ad dispositionem fidelium, nisi bono communi ecclesiae se submittant, eo magis, quod gratia supernaturalis est donum gratuitum, nullo modo debitum homini. Proinde etiam in ordine boni communis supernaturalis bonum privatum - i. e. medium gratiae, non ipsa gratia - bono communi cedere debet. Habetur itaque distinctio inter bonum personale supernaturale et bonum commune supernaturale. Haec distinctio in ordine supernaturali iuridico se manifestat eo, quod etiam hic ipse homo est subiectum iuris et ipsa ecclesia est subiectum iuris. Homo fit subiectum iuris in hoc ordine baptismate. Ipsum baptisma homini non debetur; omni baptismate valido autem oritur personalitas iuridica in ordine supernaturali, quae characteri indelebili inhaeret et ita exstingui nequit. Ecclesia fit subiectum iuris ipsa institutione divina. Potestas eius (humana, propria) est propter bonum commune supernaturale et ad bonum commune supernaturale efficiendum. (A potestate vicaria divina abstrahitur). Distinguenda itaque est sphaera iuridica fidelium, quatenus sunt personae i... |
|---|---|
| Contains: | Enthalten in: Gregorianum
|