Neue Priester braucht das Land, oder: Wollte Kaiser Julian eine „heidnische Kirche“ schaffen?

This article deals with the question of whether the emperor Julian tried to create a „pagan church“, as has often been assumed. By an analysis of the response given to Julian’s self-representation in inscriptions and contemporary authors and by a close reading of the few programmatic statements of t...

Full description

Saved in:  
Bibliographic Details
Main Author: Wiemer, Hans-Ulrich (Author)
Format: Electronic Article
Language:German
Check availability: HBZ Gateway
Journals Online & Print:
Drawer...
Fernleihe:Fernleihe für die Fachinformationsdienste
Published: De Gruyter 2017
In: Zeitschrift für antikes Christentum
Year: 2017, Volume: 21, Issue: 3, Pages: 520-558
Standardized Subjects / Keyword chains:B Julian, Römisches Reich, Kaiser 331-363 / Paganism / Christianity / Religious organization
IxTheo Classification:BE Greco-Roman religions
CC Christianity and Non-Christian religion; Inter-religious relations
CG Christianity and Politics
KAB Church history 30-500; early Christianity
Further subjects:B Church Emperor paganism Neoplatonism Libanios Julian Gregory of Nazianzus
Online Access: Volltext (Verlag)

MARC

LEADER 00000caa a22000002 4500
001 1567874282
003 DE-627
005 20200427133647.0
007 cr uuu---uuuuu
008 180130s2017 xx |||||o 00| ||ger c
024 7 |a 10.1515/zac-2017-0033  |2 doi 
035 |a (DE-627)1567874282 
035 |a (DE-576)497874288 
035 |a (DE-599)BSZ497874288 
035 |a (DE-B1597)zac-2017-0033 
040 |a DE-627  |b ger  |c DE-627  |e rakwb 
041 |a ger 
084 |a 0  |a 1  |2 ssgn 
100 1 |a Wiemer, Hans-Ulrich  |4 aut 
245 1 0 |a Neue Priester braucht das Land, oder: Wollte Kaiser Julian eine „heidnische Kirche“ schaffen? 
264 1 |c 2017 
300 |a Online-Ressource 
336 |a Text  |b txt  |2 rdacontent 
337 |a Computermedien  |b c  |2 rdamedia 
338 |a Online-Ressource  |b cr  |2 rdacarrier 
520 |a This article deals with the question of whether the emperor Julian tried to create a „pagan church“, as has often been assumed. By an analysis of the response given to Julian’s self-representation in inscriptions and contemporary authors and by a close reading of the few programmatic statements of the emperor himself it aims to demonstrate that this notion is seriously misleading as a description of the specific nature of his religious policies. The common idea that Julian imitated Christian institutions derives from a construct of interreligious polemic and should also be abandoned. A comparison of organizational structures leads to the same result: There is no homology between the structures that Julian intended to create and the organization of the contemporary „Reichskirche“. The provincial high-priest instituted by Julian was not the analogue to the city-based bishop of Christian communities nor did the emperor conceive of his role in such terms.Dieser Aufsatz ist aus einem Vortrag hervorgegangen, den ich am 21.Juni2013 auf Einladung Bruno Bleckmanns auf Schloss Mickeln (Düsseldorf) erstmals gehalten und später in verschiedenen Fassungen an der Universität Erlangen-Nürnberg (2014), im Historischen Kolleg München (2015) und an der Universität Bern (2017) wiederholt habe. Ich danke den jeweiligen Auditorien, insbesondere Peter van Nuffelen, John Weisweiler, Lukas Bormann und Stefan Rebenich, für konstruktive Kritik. Sabina Walter hat sich der Mühe unterzogen, das Manuskript auf die Vorgaben der ZAC umzustellen, und die Druckfahnen sorgfältig Korrektur gelesen. Inschriften, die sich auf Julians Herrschaft beziehen, zitiere ich im folgenden nach dem Repertorium von Stefano Conti, Hg., Die Inschriften Kaiser Julians (Altertumswissenschaftliches Kolloquium10; Stuttgart, 2004) als I.Iulian (vgl. jedoch die kritische Rezension von Glen W. Bowersock, Rezension zu Stefano Conti, Die Inschriften Kaiser Julians, Journal of Roman Archaeology19 [2006]: 703–705); für Inschriften, die darin nicht enthalten sind, verwende ich die in der griechischen und lateinischen Epigraphik üblichen Abkürzungen (aufgelistet bei: François Bérard et al., Guide de l’épigraphiste: Bibliographie choisie des épigraphies antiques et médiévales [4.vollständig überarbeitete Aufl.; Guides et inventaires bibliographiques de la Bibliothèque de l’École normale supérieure 7; Paris, 2010]): Die maßgebliche Ausgabe der Briefe Julians stammt von Joseph Bidez und Franz Cumont: Imperatoris Caesaris Flavii Claudii Iuliani Epistulae, leges, poematia, fragmenta, varia (Nouvelle collection de textes et documents; Paris, 1922). Zählung und griechischer Text stimmen mit der zweisprachigen Budé-Ausgabe überein: Joseph Bidez, Hg. und Übers., L’Empereur Julien: Oeuvres complètes1,2: Lettres et fragments (Collection des Universités de France, Série grecque22; Paris, 1924). In diesen Ausgaben werden die Seiten der alten, zweibändigen Teubner-Ausgabe Friedrich Karl Hertlein, Iuliani imperatoris quae supersunt praeter reliquias apud Cyrillum omnia (Leipzig, 1875–1876) am Rande angegeben (soweit darin bereits enthalten). Für die Schriften aus der Zeit der Alleinherrschaft (sowie den Brief an Themistios) ist jetzt maßgeblich: Heinz-Günther Nesselrath, Hg., Iulianus Augustus: Opera (BSGRT; Berlin, 2015). Übersetzungen in moderne Sprachen wurden von Fall zu Fall verglichen. 
650 4 |a Church  |x Emperor  |x paganism  |x Neoplatonism  |x Libanios  |x Julian  |x Gregory of Nazianzus 
652 |a BE:CC:CG:KAB 
689 0 0 |d p  |0 (DE-588)118558684  |0 (DE-627)079355811  |0 (DE-576)161548741  |2 gnd  |a Julian  |c Römisches Reich, Kaiser  |d 331-363 
689 0 1 |d s  |0 (DE-588)4024001-0  |0 (DE-627)104603577  |0 (DE-576)208952594  |2 gnd  |a Heidentum 
689 0 2 |d s  |0 (DE-588)4010074-1  |0 (DE-627)104493933  |0 (DE-576)20888579X  |2 gnd  |a Christentum 
689 0 3 |d s  |0 (DE-588)4431645-8  |0 (DE-627)222337869  |0 (DE-576)21238032X  |2 gnd  |a Religiöse Organisation 
689 0 |5 (DE-627) 
773 0 8 |i In  |t Zeitschrift für antikes Christentum  |d Berlin [u.a] : De Gruyter, 1997  |g 21(2017), 3, Seite 520-558  |h Online-Ressource  |w (DE-627)330065246  |w (DE-600)2049668-0  |w (DE-576)094531757  |x 1612-961X  |7 nnns 
773 1 8 |g volume:21  |g year:2017  |g number:3  |g pages:520-558 
856 4 0 |u http://dx.doi.org/10.1515/zac-2017-0033  |x Verlag  |3 Volltext 
935 |a mteo 
951 |a AR 
ELC |a 1 
ITA |a 1  |t 1 
LOK |0 000 xxxxxcx a22 zn 4500 
LOK |0 001 2994682265 
LOK |0 003 DE-627 
LOK |0 004 1567874282 
LOK |0 005 20180606102135 
LOK |0 008 180130||||||||||||||||ger||||||| 
LOK |0 040   |a DE-Tue135  |c DE-627  |d DE-Tue135 
LOK |0 092   |o n 
LOK |0 852   |a DE-Tue135 
LOK |0 852 1  |9 00 
LOK |0 935   |a gruy 
LOK |0 936ln  |0 1442044284  |a KAB 
LOK |0 936ln  |0 1442043806  |a CC 
LOK |0 936ln  |0 1442043393  |a BE 
LOK |0 936ln  |0 1442043911  |a CG 
ORI |a SA-MARC-ixtheoa001.raw 
REL |a 1 
STA 0 0 |a Christianity,Christian world view,World view,Christian ideology,Paganism,Paganism,Heathenism,Religious organization 
STB 0 0 |a Christianisme,Christianisme,Organisation religieuse,Paganisme,Paganisme 
STC 0 0 |a Cristianismo,Cristianismo,Cristiandad,Cristiandad,Cristiandad (Motivo),Cristiandad,Organización religiosa,Paganismo,Paganismo 
STD 0 0 |a Cristianesimo,Cristianesimo,Organizzazione religiosa,Paganesimo,Paganesimo 
STE 0 0 |a 基督教,基督教,基督教世界观,宗教机构,宗教组织,异教,异教信仰 
STF 0 0 |a 基督教,基督教,基督教世界觀,宗教機構,宗教組織,異教,異教信仰 
STG 0 0 |a Cristianismo,Cristianismo,Cristandade,Cristandade,Cristandade (Motivo),Cristandade,Organização religiosa,Paganismo,Paganismo 
STH 0 0 |a Религиозная организация,Христианство (мотив),Христианство,Язычество (мотив),Язычество 
STI 0 0 |a Θρησκευτική οργάνωση,Παγανισμός (μοτίβο),Παγανισμός,Χριστιανισμός (μοτίβο),Χριστιανισμός 
SUB |a REL 
SYG 0 0 |a Iulianus,Emperor of Rome,331-363,Iulianus, Flavius C.,331-363,Iulianus Augustus, Flavius C.,331-363,Giuliano,Augusto,331-363,Giuliano,Impero Romano, Imperatore,331-363,Giuliano,l'Imperatore,331-363,Ivlianvs,Avgvstvs,331-363,Julian,the Emperor,331-363,Julianus,Römisches Reich, Kaiser,331-363,Julien,l'Empereur,331-363,Julian,Roman Empire, Emperor,331-363,Julian,331-363,Julianus Apostata, Flavius Claudius,331-363,Julianus,Imperator,331-363,Julien,331-363,Iulianos,331-363,Iulianos, Flabios Klaudios,331-363,Iulianus,Apostata,331-363,Iulianus,Augustus,331-363,Iulianus,Imperator,331-363,Iulianus,Kaiser,331-363,Iulianus,Römischer Kaiser,331-363,Iulianus,Rome, Emperor,331-363,Iulianus, Flavius Claudius,331-363,Julianus, Flavius C.,331-363,Claudius Iulianus, Flavius,331-363,Flavius Claudius Iulianus,331-363,Giuliano,Imperatore,331-363,Giuliano,l'Apostata,331-363,Giuliano, Flavio Claudio,331-363,Iulianos,Autokratōr,331-363,Julian,Apostata,331-363,Julian,Kaiser,331-363,Julian,der Abtrünnige,331-363,Julian,the Apostate,331-363,Julian, Flavius Claudius,331-363,Juliano, Flavio Claudio,331-363,Julianos,Kaiser,331-363,Julianus,Apostata,331-363,Julianus,Imperium Romanum, Imperator,331-363,Julien,de Constantinople,331-363,Julien,Empereur,331-363,Julien,l'Apostat,331-363,Iulianus,Imperium Romanum, Imperator,331-363,Flavius Claudius Julianus,Emperor of the Roman Empire,331-363,Iulianus,Empereur de l'Empire Romain,331-363,Iulianus,Emperor of the Roman Empire,331-363,Julianus,Kaiser des Römischen Reiches,331-363,Iulianus, Flavius Claudius,Empereur de l'Empire Romain,331-363,Julian,Emperor of the Roman Empire,331-363,Julianus, Flavius Claudius,Empereur de l'Empire Romain,331-363,Julianus, Flavius Claudius,Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Julianus, Flavius Claudius,Emperor of the Roman Empire,331-363,Iulianus, Flavius Claudius,Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Julianus,Apostata, Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Julian,der Abtrünnige, Emperor of the Roman Empire,331-363,Julian,the Restorer, Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Julian,the Restorer, Empereur de l'Empire Romain,331-363,Giuliano,Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Giuliano,Empereur de l'Empire Romain,331-363,Giuliano,Emperor of the Roman Empire,331-363,Flavius Claudius Julianus,Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Julianus,Apostata, Emperor of the Roman Empire,331-363,Julian,Empereur de l'Empire Romain,331-363,Giuliano,Kaiser,331-363,Julian,the Apostate, Empereur de l'Empire Romain,331-363,Ioulianou,Autokratoros,331-363,Julianus,331-363,Julian,Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Iulianus,Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Julian,the Apostate, Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Julianus, Flavius Claudius,331-363,Iulianus, Flavius Claudius,Emperor of the Roman Empire,331-363,Julianus Augustus, Flavius C.,331-363,Julian,der Abtrünnige, Empereur de l'Empire Romain,331-363,Julian,the Apostate, Emperor of the Roman Empire,331-363,Julianus,Augustus,331-363,Julianus,Apostata, Empereur de l'Empire Romain,331-363,Julianus,Empereur de l'Empire Romain,331-363,Flavius Claudius Julianus,Empereur de l'Empire Romain,331-363,Julian,the Restorer, Emperor of the Roman Empire,331-363,Julianus,Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Julianus,Emperor of the Roman Empire,331-363,Julian,der Abtrünnige, Kaiser des Römischen Reichs,331-363,Yulyanus,331-363,Yûlyānûs,331-363,JûlJānûs,331-363 , Paganismus , Christianity,Christliche Mission,Missionierung,Christenheit,Christianitas,Christliche Religion,Christliche Weltanschauung , Glaubensbasierte Organisation,Religiöse Organisationen